Hoe jouw zenuwstelsel bepaalt of je voelt of denkt
Ik heb een druk leven, als werknemer, moeder, ondernemer, echtgenoot, vriedin, je kent het wel. Er zijn veel momenten dat ik 'aan' sta, nadenk, plannen maak en dingen moet regelen. Dan draait mijn hoofd overuren. Heerlijk vindt ik dat. Effe lekker knallen en organiseren. Maar, door cursussen te hebben gevolgd over het zenuwstelsel en de ontwikkelde polyvagaal theorie, ontwikkeld door Stephen Porges, heb ik nieuwe inzichten ontdekt over het zenuwstelsel. Pas toen ik dit systeem begreep en de werking van het zenuwstelsel, kon ik veel beter tot rust komen en vanuit mijn hoofd naar mijn lichaam ‘zakken’.
Nu lukt het mij veel beter om te schakelen tussen ‘aan’ staan en ‘uit’ staan en weet ik ook hoe belangrijk dit is om te kunnen leven vanuit rust en ontspanning.
De polyvagaal theorie: veiligheid als sleutel tot verbinding
Volgens de polyvagaal theorie is ons zenuwstelsel continu bezig met scannen: zijn we veilig of moeten we onszelf beschermen? Deze automatische respons bepaalt of we ontspannen en ons kunnen verbinden met onszelf, de ander en God of juist in stress of bescherming schieten. Dit is geen bewuste keuze, maar een biologisch proces dat wordt gestuurd door het zenuwstelsel. Hoe meer veiligheid je ervaart, hoe makkelijker het wordt om te voelen in plaats van te denken. Dus het verschil tussen je in je hoofd zitten of aanwezig te zijn in je lichaam.
Waarom je hoofd overuren draait en je lichaam op de rem staat
Wanneer je lichaam stress ervaart, schiet je zenuwstelsel in een overlevingsmodus. Dit kan leiden tot reacties als: de actiestand (vechten of vluchten) of nergens meer toe komen (bevriezingsstand). Of je gaat zo aan jezelf voorbij dat je de ander zijn/haar zin geeft (pleasen) en cijfert jezelf helemaal welg. In de actiestand voel je je opgejaagd, alert en continu aan het nadenken. In de bevriezingsstand voel je juist minder, ben je uitgeput en trek je je terug en de please-stand lukt het je niet om voor jezelf op te komen en je grenzen aan te geven. Alle standen maken het moeilijk om echt te voelen en in het moment te zijn.
Van denken naar voelen: de kracht van ventrale regulatie
De sleutel tot meer voelen ligt in het activeren van je zenuwstelsel die zorgt voor rust en ontspanning. Het deel van je zenuwstelsel dat verbonden is met speelsheid en sociale interactie met anderen. Maar ook hetgeen contact kan hebben met het Hogere en je omgeving. Dit lukt vaak door kleine, dagelijkse momenten van veiligheid en verbinding toe te voegen. Dit kunnen dingen zijn zoals rustig ademhalen, een lange knuffel, een rustgevend geluid, een liedje zingen of een betekenisvolle blik van een geliefde, een positief contact met iemand te hebben. Door bewust deze momenten op te merken of op te zoeken, geef je je zenuwstelsel het signaal dat het veilig is om te voelen.
Voelen begint met vertragen en afstemmen
In een wereld waarin snelheid en prestatie worden beloond, vraagt voelen om vertraging, om stil te staan. Het betekent dat je leert luisteren naar de signalen van je lichaam en deze serieus neemt. Hoe voelt je ademhaling? Waar in je lichaam ervaar je spanning? Wat gebeurt er als je een moment neemt om te pauzeren? Door kleine pauzes in je dag te bouwen om jezelf even af te vragen wat je voelt en ervaart in je lichaam, oefen je jezelf naar meer voelen en minder denken.
Een leven vol gevoel en verbinding
Je zenuwstelsel is geen vaststaand systeem, maar een flexibel netwerk dat kan leren en veranderen. Hoe vaker je veiligheid en verbinding ervaart, hoe makkelijker je lichaam het pad naar voelen kiest in plaats van naar denken. Dit is geen kwestie van hard werken of nóg meer proberen, maar van jezelf toestaan om te vertragen, te luisteren naar jezelf, te accepteren wat je aantreft, zonder oordeel en mét compassie en simpelweg meer te kiezen voor rust en ontspanning. Dus meer op de rem! Voelen is geen doel dat je moet bereiken, maar een natuurlijke staat die ontstaat als je je zenuwstelsel de ruimte geeft om te ontspannen.
Wil jij meer voelen en minder nadenken? Begin met kleine momenten van veiligheid in je dag en ontdek hoe jouw lichaam de weg naar verbinding en rust kan vinden.
Wil je weten hoe de Benedictijnse kloosterhouding je kan ondersteunen bij een leven vanuit rust?
Lees dan ook dit blog